Tam wóna stoj něnto ako rědny kamjeń, direktnje pśed Lubinskim dwórnišćom: Žeńska we namšaŕskej drastwje, njepógibna a tradicionalna. Wót 25. apryla wita zwobraz Tšupcowki Margi Morgensternowy pśiglědowarjow města. W posće na Instagramje groni město, až jo póznaśe k serbskej kulturje. To jo rědna myslicka. Na slědnych metrach pak z tym kamsy śěł.
Na spódku póstawy se njenamakajo žeden słowa w dolnoserbskej rěcy. Město togo: „Spreewaldfrau“. Nic něźi „Wendin“ abo samo „Dolnoserbowka“.
Zawěsće jo jano woblutosćiwe skomuźenje. Ale to teke pokazajo ignorancu, w nejgóršem paźe zabyśa stawiznow. Což źinsa jo znate ako „Błośańska drastwa“, nimski „Spreewaldtracht“, jo serbska drastwa a nic wěcej. Łužyske žeńske nimjernje su nosyli teke zwenka Błotow – a až do źinsajšnego casa, nic jano za turistow.
Ten zapśimjeśe „Spreewaldtracht“ ma kórjeń w casu Hitlera. Jo była strategija nacijow, Serby ako „nimski ludowy rod“ zebraś. Akle pózdźej su rozsuźili Łužyske Słowjany ako „źěłaśeŕski lud“ deportěrowaś (což, se wě, nigdy njejo stało). Nejpjerwjej jo była „nimska błośańska drastwa“ spěchowana.
Su se derje pśemyslili, dokulaž NSDAP pśi wuzwólowanju w lěśe 1932 w serbskich sedleńskich teritorijach jo krydnuł 60 procentow głosow – wjele wěcej ako 24 procentow we Bramborskeje.
Serbowka abo Spreewaldfrau? Briefmarkenserie Winterhilfswerk 1935 (lichy wobraz)
Weto wšykno „serbske“ jo musało pšec, słowjańska rěc jo była se zakazana, dolnoserbske intelektualny wupokazane. Z tym jo mě pomnika znamje za kulturne cysćenje, kótarež jo se zachopiło južo pśed casom nacijow.
Až do 1790 w Lubinje hyšći dolnoserbski su prjatkowali, wokoło 1750 su byli jsy wokoło města dopołnje serbskorěcne. Arnošt Muka pak w lěśe 1884 njejo wěcej žednogo serbskego powědarja namakał.
Bóžko w źinsajšnem Lubinje nichten njejo ideju měł, jadnorje Serb abo Serbowka pšašaś. Nanejmjenjej su na Instagramje pśidali hashtagi #niedersorbin #wendin #dolnoserbowka. Lěc to jo dosć pśeśiwo tśim stolěśam pódtłocowanja a zabywanja?
Źinsa se zda, až jo strona z stawiznami skóńcyła. Luźe kśě lubjej „regionalnje“ a łagodnje byś, to jo lěpše za turizm. A pšosym nic pśesłowjański! We Łužycy smy cesto wósebnje nimski: Na pśikład Lubinarje su dali AfD 39 procentow głosow pśi slědnem wuzwólowanju.
Chtož chapja swój póchad zaprěwaś, pyta drugu identitu ako narownanje. A źož se stawizny wótpóraju, dajo wakuum. Ten źinsajśne nacionalisty rady połniju.
Titelowy wobraz: póglědnice Lubnjowskich žeńskich a SS-mužow, via Bernhard Schipper (dudlgger) na Instagramje
Wódajśo pšosym: Toś ten pśełoźk zawěsće ma wjele zmólkow – ja hyšći wuknjom dolnoserbsku rěc!
